عوامل بوم شناختی موثر بر پراکنش گوسفند وحشی در پارک های ملی خجیر و سرخه حصار

به منظور تعیین ویژگی های بوم شناختی زیستگاه گوسفند وحشی البرز مرکزی که گونه ای دورگه از ovis orientalis gemelini و ovis orientalis arkali است، در پارک های ملی خجیر وسرخه حصار اقدام به جمع آوری اطلاعات مربوط به مشاهدات جمعیتی گله های قوچ و میش در سه فصل پاییز، زمستان و بهار، از طریق مطالعات زمینی شد. این اطلاعات در چهار دسته مربوط به مشاهدات پاییز، زمستان و بهاره میش های بره دار و بهاره قوچ ها، میش های نابارور و بره های بزرگتر از یکسال مرتب و رقومی شد. سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی درصد فراوانی و تراکم قوچ و میش در ارتباط با عواملی مانند شیب، جهت، ارتفاع، تیپ خاک، تراکم پوشش گیاهی (کل پوشش گیاهی، گیاهان با ارتفاع 5/0 تا 5 متر، علفی های غیر گندمی) و فاصله از منابع آب، راه دسترسی (آسفالته و شنی، خاکی، پیاده رو) و روستا، برای هر فصل به طور جداگانه بررسی شد و نقشه های مطلوبیت زیستگاه تهیه شد. ارزیابی نقشه های تهیه شده، نشان داد ارتباط نزدیک و منطقی بین نقشه های مطلوبیت زیستگاه و مشاهدات میدانی وجود دارد. نتایج نشان داد که فراوانی قوچ و میش ها در طبقات خاصی از شیب وجهت بیشتر است. جهت های مورد توجه جانور، اغلب جنوبی وشرقی است و در بهار قوچ و میش های نابارور، جهت های شرقی را ترجیح می دهند. پراکنش جمعیت بیشتر روی خاک هایی مشاهده شد که سنگریزه فراوان دارد و از نفوذ پذیری مناسب برخوردار است. تراکم و فراوانی قوچ و میش با افزایش انبوهی کل پوشش گیاهی و علفی های غیر گندمی و انبوهی پوشش گیاهی با ارتفاع بیش از 5/0 متر افزایش نشان می داد، ولی در مورد میش های بره دار چنین رابطه ای مشاهده نشد. بررسی نقش فاصله نشان داد که با افزایش فاصله از منابع آب و گریزگاه، فراوانی قوچ و میش ها به شدت کاهش می یابد و همچنین تا فاصله 500 متری از راه های آسفالته و شنی و 1000 متری روستاها، این جانور به ندرت دیده می شود.